Anayasa Mahkemesi Kişisel Verilerin Korunması Kanununu Anayasaya Uygun Buldu

Anayasa Mahkemesi’nin, ana muhalefet partisi tarafından, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun’un değişik maddelerinin iptali istemiyle açtığı davada verdiği 28.09.2017 tarihli “RET” kararı, 23 Ocak 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Mahkeme, anılan kararı ile, iptal istemini reddederek, Kanun hükümlerinin anayasaya uygun olduğu sonucuna vardı. Mahkeme değerlendirmesinde; Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan 108 sayılı “Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunmasına Dair Sözleşme“, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) hükümleri ile AİHM kararları ve Anayasa’nın 20.maddesinde yer alan hüküm, dayanak gösterilmektedir.

6698 S.K. İptali İstenen Madde	İçeriği	İptal İstemi Kabul/Ret	Oy Durumu	Karşı Oy Kullanan Üye
md.4/2-d bendi	“veri işlemesinde uyulacak kuralları” düzenleyen maddede yer alan verilerin “işlendikleri amaç için gerekli olan” süre kadar muhafaza edilmesi” kuralı	ret	oybirliği
md.5/2- c, ç, e, f bentleri	“verilerin işlenme şartlarını” düzenleyen maddede yer alan; “sözleşmenin kurulması/ifası çerçevesinde, veri sorumlusunun hukuki yükümlülükleri ve meşru menfaatleri çerçevesinde, bir hakkın tesisi, kullanılması, korunması çerçevesinde, açık rıza aranmaksızın veri işlemenin mümkün olduğu” kuralları	ret	oybirliği
md.6/1 fıkrası	“özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları” başlıklı maddede yer alan,“mezhep” ve “kılık kıyafet” in özel nitelikli kişisel veri sayılacağı kuralı	ret	oyçokluğu	Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Osman Alifeyyaz Paksüt
md.6/3	“özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları” başlıklı maddede yer alan, sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel verilerin, kanunlarda öngörülen hallerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği, kuralı	ret	oyçokluğu	Engin Yıldırım, Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Osman Alifeyyaz Paksüt
md.7/2 fıkrası	“kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi” başlıklı düzenlemede yer alan, “buna dair diğer kanunlarda yer alan hükümlerin saklı olduğuna” dair kural	ret	oybirliği
md.8/3 fıkrası	“Kişisel verilerin aktarılması” başlıklı maddede yer alan “kişisel verilerin aktarılmasına ilişkin diğer kanunlarda yer alan hükümlerin saklı olduğuna” dair kural	ret	oybirliği
md.9/6 fıkrası	“kişisel verilerin yurt dışına aktarılması” başlıklı maddede yer alan, “buna dair diğer kanunlarda yer alan hükümlerin saklı olduğuna” dair kural	ret	oybirliği
md.13/2 fıkrası	“veri sorumlusuna başvuru” başlıklı maddede yer alan, “ancak, işlemin ayrıca bir maliyeti gerektirmesi halinde, Kurulca belirlenen tarifedeki ücret alınır” hükmü	ret	oybirliği
md.15/3 fıkrası	Kurul’a yapılacak şikayetlere dair maddede yer alan, “devlet sırrı niteliğindeki bilgi ve belgeler hariç” istisnası hükmü	ret	oybirliği
md.16/2 fıkrası	“veri sorumluları sicili” başlıklı maddede yer alan, “işlenen kişisel verinin niteliği, sayısı, veri işlemenin kanundan kaynaklanması veya üçüncü kişilere aktarılma durumu gibi Kurulca belirlenecek objektif kriterlere göz önüne alınmak suretiyle, Kurul tarafından, veri sorumluları siciline kayıt zorunluluğuna istisna getirilebilir” hükmü	ret	oyçokluğu	Engin Yıldırım, Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Osman Alifeyyaz Paksüt
md.24/3/b bendi	Kurul Başkanı’na verilen yetkiler arasında yer alan, Kurul kararlarından, Kurulca gerekli görülenlerin kamuoyuna duyurulmasını sağlamak, yetkisi	ret	oybirliği
md.28/1-a,ç bentleri	Kanun uygulamasına getirilen istisnaları içerir maddede yer alan, “kişisel verilerin, 3.kişilere verilmemek ve veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklere uyulmak kaydıyla gerçek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi” ve “kişisel verilerin milli savunmayı, milli güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini veya ekonomik güvenliği sağlamaya yönelik kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyucu ve istihbari faaliyetler kapsamında işlenmesi” istisnalarına dair hükmü	ret	oybirliği
md.30/7 fıkrası	Bu madde ile değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hkk.da KHK’nin 47.maddesinde yapılan değişikliklerde dair	ret	oyçokluğu	Engin Yıldırım, Serdar Özgüldür, Serruh Kaleli, Osman Alifeyyaz Paksüt

Karara, çeşitli maddeler yönünden karşı oy kullanan Başkanvekili Engin Yıldırım, özellikle “cinsel hayata ve sağlığa ilişkin özel nitelikli hassas verilerin” açık rıza olmaksızın, “kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurumlar tarafından” işlenebilmesine dair “sınırları son derece belirsizleştirilmiş” istisnaya karşı çıkmıştır.

Üyeler Serdar Özgüldür ve Serruh Kaleli; “özel nitelikli hassas veriler” arasında sayılan, kişinin “mezhebi” ve “kılık ve kıyafeti“nin, maddenin (3) nolu fıkrasında sayılan istisnalar kapsamında “açık rıza olmaksızın” işlenebileceği sonucuna varıldığını, toplumun “hassas bir yönü olan işarete dilen hususların (verilerin) değil işlenmesi, kaydının tutulması dahi Anayasaya açık aykırılıkla malüldür” derken, ülkemizin yakın tarihinde vahim toplumsal çatışmaların çıkmasına neden olan bu tür bilgileri “kişisel veri” olarak kabulü ile işlenebilir hale getirilmesinin hukuk devleti ile bağdaşmayacağını, vurgulamışlardır.

Ayrı bir karşı oy gerekçesi hazırlayan üye Osman Alifeyyaz Paksüt‘de, mezhebin kişisel veri olarak kabulü ile işlenebilir hale getirilmesine karşı çıkarken, çoğunluk görüşünü yetersiz bulmuştur. Çoğunluk görüşünde, “düzenleme ile kişinin mezhebinin özel nitelikli veri sayıldığı ve daha üst bir koruma alanı sağlandığı, kişilerin ayrımcılığa uğramasına neden olabilecek alanlarda bilgilerin toplanmasının, farklı grupların özel ihtiyaçlarının tespit edilmesi ve ayrımcılıkla mücadelede oluşan boşluk ve eksikliklerin giderilmesi bakımından önemli olduğu” savunulurken, Paksüt, “kişilerin mezheplerine ilişkin verilerin alenileştirilmesinden ve yaygınlaştırılmasından ve özellikle kamusal veri tabanlarına işlenmesinden kaçınılarak, Anayasa’nın değiştirilemeyecek hükümlerinde esasları ve nitelikleri belirlenen Türkiye Cumhuriyeti devletinin özgür ve eşit vatandaşlarının din, vicdan ve inanç alanına bırakılmalıdır.” demiştir.

1981 yılında hazırlanan 108 sayılı Sözleşme’ye dayalı olarak, aradan neredeyse 40 yıl geçtikten sonra yasalaştırılan, kişisel verilerin korunması açısından “bir önceki kuşak” hak ve tanımlamaları içeren 6698 sayılı Kanun, daha uygulamaya geçmeden, epey tartışma doğurmuş görünüyor.

Siyasi içerikteki bu tartışmalar öne çıkarken, Google, Facebook gibi asıl olarak reklam şirketi olan ve bütün gelir/faaliyetleri veri işlemeye dayalı olan “yeni devler”e atıf yapılmamış olması da dikkat çekici. Bilindiği kadarıyla, bu şirketler yasalaşma süreci ile sonrasında Kurul oluşum ve faaliyetlerinde, geri planda ciddi bir lobi faaliyeti gerçekleştirdiler. Veri işlemenin kolaylaştırılması, istisnaların arttırılması, süreler ve daha pek çok teknik detay bu şirketler tarafından çok önemseniyor. Önümüzdeki günler neler getirecek, göreceğiz..

Yazdır