Siber Suçlar (Cyber Crimes)
1. Siber Ortamda İşlenen Suçlar
Siber suçlar özellikle dijital ortamdaki değerlere yapılan saldırılardır ve genellikle bankalardaki finans kayıtları, hastane kayıtları, askeri bilgiler v.b. bu saldırılara maruz kalma potansiyeli taşımaktadır. Bilgisayar üzerinden daha ucuz ve kolay suç işleme olanağı ileride bu suç tipleri ile daha çok karşılaşacağımız ve bildiğimiz klasik suç tiplerinin; hırsızlık, soygun, terörizm, sabotaj, kaçakçılık ve birçoğunun dijital ortamda yerini alacağı anlamına gelmektedir. Hatta ülkeler arasındaki sanayi, teknoloji ve strateji casusluğu dijital ortamda yapılmakta ve ülkeler bundan dolayı büyük zararlara uğratılabilmektedir.
Bununla birlikte banka hırsızları artık klasik yöntemler yerine iletişim sistemlerini kullanarak bankalardaki hesap kayıtlarını rahatça değiştirilebilmektedirler. Ayrıca İnternet üzerinde oluşturulan sistemler ile kumar oynatılabilmekte, pornografik ve hatta devlet aleyhine karşı yasadışı yayınlar yapılabilmektedir. Bu suçlarda teknolojinin kullanılması kaçınılmazdır.
Bir bilgisayar, internet uzayı, bir kredi kartı, elektronik bir cihaz veya cep telefonu ile de bu suçlar işlenebilmektedir. Bu yüzden bilgisayar suçlarının kapsamı çok geniştir. Tanımlamalar da bu yüzden hep değişik olmuştur. En basit tabiriyle bilgisayar suçları olarak tanımlayabildiğimiz gibi; Siber Suçlar, Dijital suçlar, İnternet Suçları, Bilişim Suçları, İleri Teknoloji Suçları tanımlamaları ile de karşılaşılmaktadır. Diğer ülkelerde yapılan tanımlarda ise; Computer Crimes, Cyber Crimes, IT Crimes(Information Technologies–Bilgi Teknolojileri), Crime of Networks gibi, aslında tüm bunlar ile bu suçların bir kısmının tanımlanması yapılmaktadır. Ancak Türkçeye Bilişim Teknolojileri Suçları olarak geçen IT Crime (Information Technologies) bu suçların alanı açısından tanım olarak daha iyi uymaktadır. Bu yüzden daha kısa ve yalın bir ifade ile “Bilişim Suçları” olarak kullanılması daha uygun olacaktır.
2. Bilişim Suçlarının Kapsamı
Bilişim Suçları kapsamına giren suçların tanımlanması ve sınıflandırılmasının yapılması daha sonra yapılacak çalışmalara hazırlık teşkil edecek ve her bir suç tipi daha rahat anlaşılmış olacaktır. Burada suç tipleri arasındaki farkı oluşturan esas etken “suçun işlenmesindeki amaç” olmaktadır. Bu tür suçlar herhangi bir yöntemle işleniyor olsa da, hangi amaca hizmet ettiğine bakmak lazımdır. Örneğin; bir bilgisayar sistemine girmek için birçok yöntem bulunabilir; bir virüs veya trojan kullanarak veya sistemin açık kapıları zorlanarak giriş yapılabilir.
Ancak burada amacın “sisteme girme” eylemi olduğuna dikkat etmek lazımdır. Burada kullanılan yöntemler ancak suçun ağırlaştırıcı sebeplerini oluşturabilir. Mesela bir sisteme girerken başka sistemlere de sızmış olması gibi. Bu suç tipleri;
- Bilgisayar sistemlerine ve servislerine yetkisiz olarak girme ve engelleme,
- Bilgisayarlara fiziksel veya mantıksal yollar ile zarar verme,
- Bilgisayar yoluyla dolandırıcılık,
- Bilgisayar yoluyla sahtecilik,
- Lisans haklarına aykırı olarak bir bilgisayar yazılımının izinsiz kullanımı,
- İnternet üzerinden yasadışı yayın yapma
şeklindedir.
Teknolojinin ilerlemesi ile birilikte birçok yeni suç tipinin daha ortaya çıkması muhtemeldir. Bahsedilen suç tiplerine dikkat edildiğinde iki şekilde kategorize edebiliriz. Bunlardan birincisi; geleneksel suçların bilgisayar yoluyla, işlenmesi diğeri ise yeni teknolojiler ile birlikte ortaya çıkan suç tipleridir. Bu suçların mağdurlarını en aza indirmek için kanunlarımızda bu konuda yeterli düzeyde tanımlamaların yapılması gerekmektedir. Polis güçleri; kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasının yanında, insanların temel hak ve hürriyetlerinden en iyi içimde ve eksiksiz yararlanmasını temin etmekte görevlidir. Ancak bu konuda görevleri kanunlarla sınırlandırılmış bulunan emniyet güçlerinin daha verimli çalışabilmesi için kanunlarda radikal değişimlerin yapılması gerekmektedir.
Bilişim Suçları, teknolojik gelişmelere açık ülkelerce öncelikli problem olarak kabul edilmiş ve bu alanda gerekli çalışmalar başlatılmıştır. Özellikle ABD ve Avrupa ülkelerinde bu alandaki hukuki ve idari yapılanmaların düzenlenmesi için birçok çalışmalar yapılmaktadır. Bilişim Suçları olgusu teknolojiyi kullanan ve kullanacak bütün ülkelerin ortak problemi haline gelmiştir. Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler bilgisayar ağları sayesinde milli sınırları aşmış, bu nedenle ulusal düzenlemeler ve ulusal hukuklar bilişim suçları ile mücadelede yetersiz kalmıştır. Teknolojik gelişmeler ile giderek küreselleşen dünyamızda; tüm ülkelerin işbirliği ile bu tip suçlara karşı mücadele etme gereği ortaya çıkmıştır. Bu yüzden Bilişim Suçları konusunda İnterpol, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi büyük organizasyonlar tarafından yapılan birçok çalışma bulunmaktadır. Ayrıca özellikle ABD ve bazı Avrupa ülkeleri kendi bünyelerinde hukuki düzenlerini ve polisiye yapılanmalarında büyük ilerlemeler göstermiştir. Konunun bir diğer yönünü ise siber terörizm oluşturmaktadır. Henüz tüm netliğiyle hissetmediğimiz bu kavram üzerinde durulması gerekmektedir.
Terörizme ilişkin suç unsuru taşıyan faaliyetler şu an için propaganda çerçeveli olarak yürütülüyor olsa da, sosyal hayatın tamamıyla sanal ortama geçtiği bir dönemde şiddet içerikli (patlayan bombalar, acil servis hizmetlerinin sekteye uğratılması, ekonomik zararların verilmesi, insan öldürülmesi, baskı-cebir uygulanması gibi) uygulamalar da görülebilecektir. Çünkü artık bilgisayarlar, terör örgütlerince strateji belirlerken, propaganda yaparken ve operasyonları destekleyen tüm alanlarda kullanılmaktadır.
Teröristler siber terörizmle; kentin bütün trafik ışıklarını durdurabilirler, telefonları felç edebilir, elektrik ve doğalgazı kapatabilirler. Bilgisayar sistemlerini karmakarışık hale getirebilirler, ulaşım ve su sistemlerini allak bullak edebilirler. Bankacılık ve finans sektörünü çökertebilir, acil yardım, polis, hastaneler ve itfaiyelerin çalışmasını engelleyebilirler. Hükümet kurumlarını alt üst edebilirler ve tüm sistem birden durur. Tehlike bu kadar ciddi boyutlardadır.
3. Siber Suçlarla Mücadele Esasları
Gerçek hayatta güncel olarak rastladığımız suç tiplerini artık dijital ortamda da sıkça görmekteyiz. Pornografik ve yasadışı yayınlar, kredi kartı dolandırıcılığı, telif hakları ile korunan bilgisayar yazılımlarının kopyalanması v.b. suç tipleri İnternet ve özellikle bilgisayarlar üzerinde aktüel olarak işlenmektedir. Ayrıca yüksek teknoloji suçları bilinen suç tiplerinden farklılık arz etmektedir.
Bu yüzden bu tip suçlara polisler ve suçun soruşturulması esnasında görevli olan herkes daha farklı yaklaşmalıdır. Çünkü elektronik cihazlar, bilgisayarlar ve diğer yüksek teknoloji ürünleri kullanılarak daha kolay ve ucuz suç işlenebilmektedir. Bu da; ileride bu suçlar ile daha çok karşılaşacağımız anlamına gelmektedir. Bu yüzden Türkiye’nin Siber Bilişim Suçları üzerine ciddi olarak eğilmesi gerekmektedir. Siber terörizm bağlamında ele alındığında, konunun önemi daha da artmaktadır.
Dr.M.Yasin ASLAN
Emekli Askerî Yargıtay Üyesi
YARARLANILAN KAYNAKLAR
ASLAN, Muzaffer Yasin, Defence Against Terrorism in International Criminal Law, Ankara 2014.
ÇAYCI Sadi, Silahlı Kuvvetlerin Kullanılması, Ankara, Genelkurmay Basımevi, 1995.
GRAY, Chris Hables, Postmodern Savaş, Yeni Çatışma Politikası (Çeviren Derya Kömürcü), İstanbul/Bursa/Şanlıurfa: Alfa Yayınları 750, 2000.
International Law Concerning the Conduct of Hostilies, Collection of Hague Conventions and Some Other International Instruments, Geneva: ICRC, 1989.
PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, IV. Kitap, Ankara: Turhan Kitabevi, 2000.
Silahlı Çatışma Hukuku ile İlgili Uluslararası Hukuk Metinleri, Cilt-I, Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2010.
YILMAZ, Alia, Uluslararası Ceza Hukuku, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım, 2001.
YILMAZ, Esat Mahmut, Uluslararası Hukukta Saldırı Suçu, Ankara: Genelkurmay Basımevi, 2011.