657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/C fıkrası ile düzenlenen “geçici personel” uygulaması, tekel işçilerinin eylemi ile kamuoyu gündemine gelmiştir. Özelleştirilen işyerlerinde çalışan işçi statüsündeki çalışanların, özelleştirme nedeniyle işten çıkarılmaları halinde 4/C statüsünde kamu kurumlarında istihdamına dair düzenleme, çalışma hakkı tanıması açısından olumlu olmakla beraber, statünün belirsizlikleri ciddi tartışma konusu olmuştur.

Yasada yer alan hükümler nedeniyle ne işçi ne de memur sayılan geçici personelin örgütlenme hakkı bile dava konusu olmuş, idari yargıdan çıkan kararlarla geçici personelin kamu görevlileri sendikalarına üye olabilecekleri kabul edilmiştir.

Yine önemli uyuşmazlık konularından birisi de, emeklilik başta olmak üzere kıdem tazminatı ödenmesini gerektirir koşullarda geçici personelin toplu ödeme alma hakkının olup olmadığıdır. Bilindiği üzere, işle ilişiğin kesilmesine neden olan işlemlerin ve belirli koşulların varlığı halinde işçilere ödenen kıdem tazminatı ile kamu görevlilerine ödenen emekli ikramiyesi, “ücret” olarak kabul edilmediğinden gelir vergisine konu edilmiyor, yani bu ödemelerden gelir vergisi kesintisi yapılmıyor.

Tekel işçilerinin eylemine kadar, başta Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) olmak üzere çeşitli kurumlarda çalışan geçici personelin iş sonu tazminatı alma hakkı tanınmazken, eylemler sonucunda yapılan yeni düzenlemeyle iş sonu tazminatı ödenmesine başlanıldı.

Ancak, statünün belirsizliği bu noktada yeni bir sorun doğurmuştur; iş sonu tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılacak mıdır? Konuyu değerlendiren Maliye Bakanlığı, yasada açık hüküm bulunmadığı gerekçesiyle gelir vergisi kesintisi yapılması gerektiğine dair bir görüş oluşturdu ve uygulama bu şekilde gelişti.

Bu çerçevede, 47C statüsünde çalışmış geçici personele yapılan iş sonu tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılmaması gerektiği düşünülerek açılan davalar sonusunda ise, yargının bu konudaki tutumu ortaya çıktı. Bu konuda açılan ilk davalardan birisi 2012 yılında karara bağlanmıştır. TÜİK’de çalışıp emekli olan bir geçici personel adına açılan dava sonucunda Ankara 2.Vergi Mahkemesi,

… Olayda, uyuşmazlık konusu iş sonu tazminatının 4857 sayılı Kanunun 112.maddesi uyarınca kıdem tazminatı niteliğinde olduğu kanaatine varılmıştır. Bununla birlikte yer verilen Kanun hükmü ile kıdem tazminatı olarak kabul edilen iş sonu tazminatının kıdem tazminatı için hüküm altına alınan gelir vergisinden de müstesna tutulması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle davacı için hesaplanan iş sonu tazminatından gelir vergisi kesilmesi usul ve yasaya aykırıdır..

gerekçesiyle iş sonu tazminatından gelir vergisi kesintisi yapılmasını hukuka aykırı buldu. İtiraz üzerine Ankara Bölge İdare Mahkemesi’nin onama kararı ile kesinleşen bu ve benzeri çok sayıdaki Vergi Mahkemesi kararı ile kesinti yapılması yasal dayanaktan yoksun hale geldi.

Ne yazık ki, pek çok dava ve karara rağmen, 4/C statüsünde çalışan geçici personelden gelir vergisi kesintisi yapılmaya devam ediliyor. Bu durumda, geçici personel ödemenin yapılmasını takip eden 30 günlük yasal sürede Vergi Mahkemesi’ne dava açarak, gelir vergisi kesintisini geri alma hakkına sahip. Esasında, kesinleşen yargı kararları çerçevesinde bu hukuka aykırı uygulamaya son vermek, tüm geçici personele hakkını iade etmek, hukuka saygılı idarenin gereği olduğu kadar, yargının gereksiz davalarla meşgul edilmemesi anlamında da önemli bir kazanım olabilecektir.

Yazdır